آموزش به دانش آموزان عقب مانده ذهنی

دانش آموزان عقب مانده ذهنی شرایط ویژه‌ای را نسبت به سایر دانش آموزان عادی دارند. تعریفی که انجمن کم توانی ذهنی و رشدی ارائه می‌دهد بدین شرح است: کم توانی ذهنی به واسطه‌ محدودیت‌های زیاد، هم در کارکرد ذهنی و هم در رفتارهای سازشی و مهارت‌های اجتماعی شناخته می‌شود.

یکی از مشخصه‌‌های اصلی کم توانی ذهنی، عدم سازگاری با موقعیت‌های زندگی روزمره است. دانش آموزان عقب مانده ذهنی ممکن است مهارت‌های سازشی مانند خواندن، نوشتن، صحبت کردن، گوش دادن، مفاهیم مربوط به پول، خودگردانی، مسئولیت پذیری، عزت نفس و … را دارا نباشند.

در میان نظام‌های آموزش و پرورش، مدارس مربوط به دانش آموزان عقب مانده ذهنی با مشکلات زیادی در حوزه‌ آموزش و پرورش این کودکان مواجه هستند. دانش آموزان عقب مانده ذهنی عمدتا دچار مشکلات یادگیری هستند. در آموزش و پرورش توانمندسازی این دانش آموزان، باید بیش از هر چیز دیگر، به این امر مهم توجه کرد.

آموزش با تبلت

همه‌ دانش آموزان بازی را دوست دارند. در این میان، دانش آموزان عقب مانده ذهنی به طور عمده به دلایل مختلف از جمله احساس گریز از کلاس‌ها و برنامه‌های درسی و فعالیت جدی که معمولا منجر به ارزشیابی و نقادی از آن‌ها می‌شود، شیفتگی خاصی نسبت به بازی‌ها از خود نشان می‌دهند.

بازی‌ها در انتقال مفاهیم در محیط یادگیری، قدرتمند هستند. از این رو، شایسته است که اولیا و مربیان همواره توجه خاصی نسبت به این امر مهم داشته باشند. دانش آموزان عقب مانده ذهنی می‌توانند از تبلت در زمینه‌هایی مانند ریاضیات، خواندن، یادگیری لغات خارجی و مهارت‌های حل مسئله و همچنین محافظت از خود، روابط اجتماعی و کارآموزی حرفه‌ای، بهره ببرند.

برآوردن الزامات آموزشی دانش آموزان عقب مانده ذهنی با تبلت

۱- نظارت و نزدیکی

به عنوان یکی از الزامات مهم آموزشی، تبلت می‌تواند نمونه‌ای از یک نرم افزار مانند بازی رایانه‌ای را در خود جای دهد که طی استفاده از آن  بازی فقط بر رفتار توجه نمی‌شود، بلکه علاوه بر آن، می‌تواند به بازی کننده در موقعیت‌های دشوار کمک‌هایی را ارائه دهد، راه‌حل مسائل را پیش پای آن‌ها قرار دهد و بر مراحل بعدی بازی تاکید کند.

بنابراین بازی‌کننده می‌تواند در طی انجام بازی به طور مداوم نظارت و حمایت شود. انواع مختلف بازی‌های موجود در تبلت ها می‌تواند برای این منظور مفید باشد.

۲- فعالیت و تمرین

دانش آموزان عقب مانده ذهنی نیازمند تمرین و فعالیت بیشتر برای یادگیری هستند. بازی های رایانه ای در تبلت می‌تواند با داشتن گرافیکی بالا و جذاب، موجبات تکرار فعالیت را بدون دلزدگی از آموزش برای آن‌ها فراهم آورد. اکثر بازی های رایانه ای براساس ساز و کار کوشش و خطا و تکرار مراحل طراحی شده است، به منظور اینکه بازی کننده، مهارت‌های اساسی بازی را یاد بگیرد تا بتواند به آن ادامه دهد.

وظایف جدید که از بازی کننده در طی انجام بازی خواسته می‌شود، با فرآیند تکرار شونده برای کسب مهارت‌ها، ادغام می‌شود. تمامی بازی های رایانه ای می‌تواند تضمینی برای این ویژگی‌ها باشد.

۳- مداخلات درمانی و مساعدتی

یکی دیگر از الزامات آموزشی که توسط تبلت و بازی های رایانه ای می‌توان فراهم آورد، مداخلات درمانی و مساعدتی است. این اصل این اطمینان خاطر را در ما به وجود می‌آورد که مهارت‌های مورد نیاز دانش آموزان برای همزیستی مسالمت آمیز با دیگر افراد جامعه و نیازهای فردی آن‌ها، با یکدیگر هماهنگ می‌شوند و می‌توانند به نحو موثری با دیگران تعامل برقرار نمایند.

بازی های رایانه ای در تبلت می‌تواند اثرات درمانی در مورد اضطراب، خشونت و …. داشته باشد و میزان هوشیاری دانش آموزان را ارتقا دهد. بازی‌های رایج در تبلت و گوشی‌های هوشمند به دلیل اینکه ممکن است در دانش آموزان خصوصا دانش آموزان عقب مانده ذهنی اضطراب ایجاد کنند، پیشنهاد می‌شود از بازی‌های دارای تصاویر آرام و بدون خشونت استفاده شود.

۴- سازگاری انفرادی، برنامه‌ درسی انطباقی

 یک تبلت می‌تواند پاسخگوی یک یا بیشتر نیازهای آموزشی، مطابق با سن عقلی یا سن تقویمی دانش آموزان عقب مانده ذهنی باشد. در نتیجه‌ تعدیل کردن سطح دشواری و الگوهای جست و جو در ساخت بازی، هم محتوا و هم طرح آن، می‌تواند با ویژگی‌های دانش آموزان انطباق یابد.

بازی های رایانه ای در تبلت قابلیت آن را دارد که دانش آموزان امکان تکرار و تمرین داشته باشند و بدون نیاز به قابلیت‌های شناختی آنچنانی به یادگیری در عمل مشغول شوند. بازی‌های ایفای نقش، بر طبق اصل انطباق‌پذیری و استقلال شخصی بازی کننده طراحی می‌شود. در حالی که بازی‌های شبیه‌سازی، موقعیت‌های متفاوتی را پیش روی بازی کننده قرار می‌دهد.

۵- استقرار برنامه درسی در محیط عادی و محیط فرهنگی

 بازی‌های رایانه‌ای به علت دارا بودن گفتارهای صوتی به سبک فیلم‌های سینمایی، می‌تواند به عنوان یک رسانه‌ اثربخش برای آموزش نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی، مطابق با محیط فرهنگی دانش آموزان کم توان ذهنی باشد.

بازی‌های شبیه‌سازی و بازی‌های ایفای نقش، انواعی از بازی‌های رایانه‌ای هستند که دانش آموزان در طی انجام بازی، می‌توانند پاسخ‌های بهتری را در مورد اصول اساسی محیطی و فرهنگی ارائه دهند که به آن تعلق دارند.

۶- پیچیدگی موقعیت‌های زندگی واقعی

 تعدادی از بازی های رایانه ای موسوم به بازی‌های شبیه‌سازی، موقعیت‌های زندگی واقعی را شبیه‌سازی می‌کنند و به بازی کنندگان خود اجازه می‌دهند که به آسانی الگوها را جذب کنند. مانند بازی‌های شبیه‌سازی در زمینه فروشندگی، بانکداری و …. بازی‌های افسانه‌ای یا استراتژیکی، از پیچیدگی‌های موقعیت‌های زندگی واقعی برخوردار هستند. بازی کنندگان می‌توانند در یک موقعیت خیالی بازی، فواید کاربردی را کسب کنند.

نکات مهم استفاده از تبلت برای دانش آموزان عقب مانده ذهنی

 بازی های رایانه ای قابل نصب در تبلت‌ این امکان را فراهم می‌کنند تا دانش آموزان عقب مانده ذهنی بتوانند آن را راحت حمل کنند و همیشه در دسترس باشد. اما همواره این نکته به یاد داشته باشید که توانایی دانش آموزان عقب مانده ذهنی با توانایی یک دانش آموز عادی متفاوت است.

شما نمی‌توانید هر بازی رایانه‌ای را برای دانش آموزان عقب مانده ذهنی استفاده کنید. بازی‌هایی را برای این دانش آموزان انتخاب کنید که فرآیند طی کردن آن، به طور نسبی راحت باشد، از لحاظ گرافیکی در حد مطلوبی باشد و از رنگ‌های شاد برای جلب توجه دانش آموزان در آن استفاده شده باشد.

همچنین توجه داشته باشید که انجام بازی نباید نیازمند برخورداری از مهارت‌های کلامی بالا یا آشنایی با زبان انگلیسی باشد. عدم نیاز به آشنایی با زبان انگلیسی در بازی‌هایی که برای این دانش آموزان انتخاب می‌کنید، بخصوص در مورد بازی‌هایی که وارداتی هستند، نیازمند توجه بیشتر هستند.